ภูมิปัญญา: การทอเสื่อกกลายขิด

โดย บุญจันทร์ เพชรเมืองเลย และคณะ

 ความหมาย

                ผ้าขิด เป็นผ้าที่ใช้ห่อพระคัมภีร์และพระไตรปิฎกในอดีตใช้ในทางพิธีกรรมทางศาสนาโดยเฉพาะคนโบราณในภาคอีสานลุ่มน้ำโขง

        ความเชื่อ

ผ้าขิดเป็นของสูงสามารถปกป้องสิ่งชั่วร้าย ภูตผีปีศาจ คุณไสยไม่ให้เข้าสู่ร่างกายของตนเองได้

        ลักษณะรูปแบบขิด

เป็นผ้าที่ทอด้วยการเก็บขิดโดยการยกลายที่เส้นยืน นิยมทอด้วยเส้นไหมและเส้นฝ้าย

        ลักษณะการใช้งาน

ในอดีตผ้าขิดนำไปห่อพระคัมภีร์และพระไตรปิฎก

ประดิษฐ์เป็นของใช้ เช่น ที่นอน หมอนขิด ผ้าไหม

     3. เป็นเครื่องแต่งกายผ้าปกหรือผ้าคลุมหัวนาคในพิธีกรรมบวช ใช้เป็นผ้าเบี่ยง(ผ้าคลุมไหล่) ใช้เป็นหัวซิ่นของสุภาพสตรี  (ทรงศักดิ์  ปรางค์วัฒนากุล,  2536)

                นอกจากนี้หมู่บ้านหนองแวงฮี หมู่ที่ 11 ตำบลคลองขาม อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์ มีอาชีพหลัก คือ การทำนา อาชีพรองคือ เลี้ยงสัตว์ เช่น ไก่ เป็ด วัว ควย เป็น และอาชีพรองที่ทำมากที่สุดด้านหัถกรรม คือ การทำสื่อกก ซึ่งชาวบ้านได้นำกกมาเพื่อใช้ในการทอเสื่อและได้นำลายของหมอนขิดมาใช้ในการท่อเป็นเสื่อเพราะชาวบ้านมีความเชื่อว่า ลายหมอนขิดเป็นลายชั้นสูงและเป็นลายมงคล เพื่อไว้ปกปักรักษาคุ้มภัยให้แก่ตนเอง ขั้นตอนการทอเสื่อกก มีวิธีการทำดังนี้